فاطمه شعبانی :گاهی در سطح شهر با اعلامیه هایی بر درو دیوار مواجه می‌شویم با این عنوان: همخانه زن نیازمندیم.!! مدتهاست زیر پوست شهرپدیده نوظهوری در حال رشد است که هیچ ریشه ای در فرهنگ ایرانی- اسلامی ما ندارند چیزی که ازدواج سفید نامیده می‌شود؛ در این نوع ازدواج دختر وپسرهایی که به بهانه های واهی زیر بار مسئولیتهای ازدواج نمی‌روند درزیر یک سقف زندگی می‌کنند و هرکدام هزینه های زندگی خود را می‌پردازند و هرموقع خواستند بدون اینکه نیازی به دادگاه باشد از همدیگر جدا می‌شوند. پیامدهای این نوع ازدواج را با آقایان دکتر« احمدحلت»- مدیرمسئول مجله موفقیت و دکتر« اصغر کیهان نیا» روانشناس معروف تلویزیون بررسی کردیم.

آقای دکتر حلت همانطور که مستحضر هستیدما حتی در ایران باستان هم برای ازدواج مراسمی داشتیم ازدواج سفید از کجا آمده است و ریشه اش کجاست؟

سابقه ازدواج سفید به اروپا برمی‌گردد که خانم و آقاهایی بی تعهد با هم زندگی می‌کنند در آلمان زندگی مشترک بدون یاداشت خیلی متداول است و 3-4 میلیون زوج آمریکایی بدون ازدواج با هم زندگی می‌کنند و این از آنجا سوغات آمده است. جالب اینکه ما قبل از انقلاب نداشتیم اما از دهه 60 آرام آرام وارد فرهنگ ما شد و الان به تدریج عادی‌تر شده و قبلا پولدارها به سمت این نوع ازدواج می رفتند اما الان قشر متوسط هم درگیرشده اند و به خانواده های قشر متوسط هم کشیده شده است.

چه چیزی باعث می‌شود که جوانها به این نوع ازدواج رو بیاورند؟

به نظر من به شیوه تربیتی برمی‌گردد در 2 دهه اخیر بچه ها بی‌مسئولیت بار آمده اند به این بچه ها آنقدر مسئولیت نداده اند که مثلا سطل آشغال را دم در بگذارد یا نان بگیرد این بچه ها تمایلی به پذیرش مسئولیت ندارند. مسبب اصلی این قضیه باورهای تربیتی است و روشنفکری هم به این قضیه دامن زده و نوعی لج بازی کردن با مذهب و حکومت برخلاف آب شنا کردن است.

این نوع ازدواج تاچه حد مورد پذیرش و قبول جامعه وخانواده هاست؟

با توجه به روح شرقی ما، این قضیه در بین خانواده های حتی غیرمذهبی ما هم به راحتی پذیرفته نمی‌شود. طبق غیرت ایرانی هیچ برادری راضی نمی‌شود که خواهرش بدون هیچ تعهدی زیر سقف با یک مرد باشد. چون ازدواج سفید ازدواجی بدون قرارداد است؛ در ایران به ندرت خانواده هایی هستند که تن به پذیرش این ازدواج ها می‌دهند.

منطق پشت این نوع ازدواج ها چیست؟

کسانی که ازدواج سفید می‌کنند منطقشان این است که خیلی هم خوب است این مزیت ها را دارد ما باهم هستیم و ملاک عشق است نه امضا. در ازدواج ما دلها حاکم است و اگر طرف من را بخواهد می ماند و اگر دوست نداشت قطع رابطه می‌کنیم. نه نیاز به دادگاه است و نه مشکلات حقوقی در پی دارد! بعضی از دوستان هم فهمیدن تشویقمان کرده اند! وقتی خانمها ازدواج را نوعی قید و بند می دانند واگر روزی قصد جدایی داشتند باید درگیر دادگاه و مسائل حقوقی شوند جوانان را به سمت ازدواج سفیدسوق داده است. من شخصا اگر روزی دخترم قصد ازدواج داشت برایش حق طلاق می‌گیرم و اگر پسرم هم ازدواج کرد به همسرش حق طلاق می دهم تا اگر نتوانستند با هم زندگی کنند به راحتی جدا شوند.

بهترین عکس العمل خانواده ها با مواجهه با فرزندانی که تصمیم به ازدواج سفید دارند چیست؟

ازدواج سفید روشنفکری حماقت آمیز است! درکشوری که طبق قوانینش تو و همسرت بدون شناسنامه نمی‌توانی به هتل بروی ازدواج سفید جایگاهی ندارد. سالها قبل آقا رفسنجانی متعه را مطرح کرد و بسیاری با آن مخالفت کردند اما کشور من نیاز به فرهنگسازی متعه دارد. بعضی می‌گویند اگر دختر یا خواهرخودت هم بود همین حرف را می زدی؟ می‌گویم این کار نه تنها کار بدی نیست بلکه باید تشویق هم بشود. نباید حلال خدا را حرام کرد اما متاسفانه وقتی صحبت از صیغه می‌شود همه جبهه گیری می‌کنند اما وقتی صحبت ازدواج سفید است همه روشنفکر بازی درمی آوردند. ازدواج سفید و هم خانه شدن جوانان عواقبی دارد مسائل حقوقی و اقتصادی مطرح است و خانمها خیلی ضرر می‌کنند. به نظر من خانواده ها به هیچ وجه زیر بار این مسئله نروند. متعه برکات بیشتری خواهد داشت. متعه در عین حال که راحت است وجه قانونی دارد و اگر این میان فرزندی متولد شود تکلیفش مشخص است و در حالی که در ازدواج سفید اینطور نیست.

...............................

دکتر اصغر کیهان نیا چهره آشنای برنامه های خانواده و روانشناسی تلویزیون است. نظر دکتر اصغر نیا درباره ازدواج سفید این است که زنان بیشتر از همه در این نوع ازدواج متضرر می شوند!

آقای دکتر کیهان نیا دلیل اصلی گرایش جوانها به سمت ازدواج سفید چیست؟

بهانه های این زوج ها این است که ازدواج دردسر دارد، ازدواج تشریفات و مخارج دارد و اگر ازدواج کنیم مجبور به پرداخت این مخارج هستیم، ازدواج گرفتاری معاشرتی دارد و مجبوری با خانواده های طرفین آمد و شد داشته باشی یا اگر روزی بچه ای متولد شویم دردسر های زیادی دارد ما مگر برای پدر و مادرمان چکار کردیم که بچه برای ما بکند؟ یا اینکه می گویند من همین جور راحتم!! علت اصلی که این جوانها برای روی آوردن به این نوع ازدواج ها بیان می‌کنند بیکاری و نداشتن شغل و درآمد کافی است. از طرف دیگر مسئله مهم تر قضیه مهریه است که در ازدواج قانونی در صورت عدم تفاهم و جدایی مرد ملزم به پرداخت مهریه به خانم است و در صورت نپرداختن مهریه به زندان محکوم می‌شود همه اینها دست به دست هم می‌دهد و باعث باب شدن ازدواج سفید می شود. اینها بهانه های احمقانه ای است که جوانها دستاویز قرار می‌دهند و می‌گویندکه ماچند سال آزمایشی با همدیگر زندگی و اگر توافق داشتیم این ازدواج را دائمی می‌کنیم ودرغیر این صورت بدون هیچ دردسری از همدیگر جدا می‌شویم.

امکان موفقیت این ازدواجها چند درصد است؟

با توجه به موردهایی که برای مشاوره به سراغ من می آیند 20 درصد این ازدواجها موفقیت آمیز و80 درصدشان دختر و پسر با تنفر و دعوا و بد گفتن از هم دیگرجدا شده اند.

این ازدواج عملا به سود و زیان کدامیک از طرفین تمام می‌شود؟

قطعا در این نوع ازدواجها این خانمها هستند که بیشترین ضرر را می‌بینند چون مرد کیفش را کرده و لذتش رابرده است و به راحتی می‌تواند بعداز این خانم به سراغ مورد دیگر برود.

جد از مسائل مذهبی و عرفی عوارض ازدواج سفید چیست؟

مسئله مهم این است که خانم شاکی می‌شود و می گوید: تو موقعیتهای دیگر ازدواج را از من گرفتی و پسر هم می‌گوید من برای شما وقت و زمانم را گذاشتم. درست هم هست دختر خانم وقت و بهترین موقعیتهای ازدواج را از دست داده است اگر این وسط ناخواسته حامله شود عوارض یک بچه ناخواسته که روی دستش مانده و درجامعه ای که پذیرش این بچه غیرقانونی خیلی سخت است روزگار را بردخترخانم بسیار سخت می کند. خطر دیگر اینکه شما چند سال با کسی زندگی کردی و از نظر عاطفی وابسته شدی وعادت کردی به بودن در کنارش و وقتی جدا می‌شوی برای ازدواج جدید خیلی سخت می‌شود خصوصا خانمها که خیلی عاطفی هستند. نظر من به عنوان یک روانشناس این است که حداکثر 6 ماه تا یکسال برای شناخت از همدیگر کفایت می‌کند و بقیه اش بهانه است اصلا ازدواج سفید را توصیه نمی‌کنم.

در این ازدواجها نقش خانواده ها چیست؟ خانواده ها از این ازدواج باخبراست؟

بله اکثر قریب به اتفاق خانواده این دختر و پسرها مطلع هستند خب اینکه دختر شب به خانه نمی آید حتما جایی است و خانواده ها با خبر هستند. این دختر و پسرها اکثرا از خانواده های روشنفکر هستندکه روابط را سهل و آسان می گیرند. ما 3 جور خانواده داریم1- خانواده آمرانه که پدر و بزرگتر دستور می دهد و دختر و پسر نمی توانند خودسرانه کاری انجام بدهند2- خانواده مشارکتی که این خانواده ها دموکراتیک هستند و کارها را با مشورت هم انجام می دهند3- خانواده سهل گیر و آزاد که این بچه ها از این خانواده ها هستند.

از لحاظ قانونی این ازدواجها چه جایگاهی دارند؟ اگر یکی از طرفین متضرر شود می‌تواند اقامه دعوا کند؟

ازدواج حتی نامزدی هم پیامد حقوقی ندارد و قانونی ندارد و فقط ازدواج قانونی است که از لحا حقوقی می‌توان پیگیری کرد دراین نوع ازدواج هیچکدام از طرفین نمی توانند حق و حقوقشان را بگیرند مگر اینکه از لحاظ اخلاقی هدیه هایی که ارزشمند بوده و به همدیگر داده اند را پس بدهند.!

به نظر شما وقتی جوانها نمی توانند ازدواج رسمی داشته باشند چکار کنند؟

قاطعانه می‌گویم این ازدواجها همیشه بد است و صرفا اتفاقی خوب می‌شود.! اما اگر جوانها و خانواده ها چشم و هم چشمی را کنار بگذارند و کمی سهل بگیرند می‌توانند ازدواج رسمی کنند.اگر مشکل مسائل مادی است دنیای امروز دنیایی است که زن و مرد باید دوش به دوش هم کار کنند و پولهایشان را روی هم بگذارند و زندگی شان را پیش ببرند. می توانند دختر و پسر از همان اول این موضوع را قید کنند. ازدواج قانونی و آوردن یک بچه به استحکام زندگی کمک می‌کند.